Bàn cờ tướng là nền tảng để chơi và luyện tập bộ môn trí tuệ phổ biến này. Nếu bạn không có bàn cờ sẵn hoặc muốn tự tay tạo ra một bàn cờ độc đáo, việc biết cách vẽ bàn cờ tướng sẽ rất hữu ích. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn vẽ bàn cờ tướng chuẩn kích thước, tỉ lệ và từng bước cụ thể để bạn dễ dàng thực hiện tại nhà, dù chỉ với giấy và bút.
Giới thiệu về bàn cờ tướng
Bàn cờ tướng là nền tảng quan trọng nhất trong trò chơi, gồm 9 đường dọc và 10 đường ngang tạo thành 90 điểm giao nhau, mỗi điểm là một vị trí đặt quân. Không giống như cờ vua, quân cờ tướng di chuyển trên các giao điểm (đường kẻ) chứ không phải trong các ô vuông.
Một điểm đặc biệt của bàn cờ tướng là phần “sông” nằm ngang giữa bàn, chia thành hai nửa: bên đỏ và bên đen. Trên mỗi bên bàn cờ còn có cung tướng, hình vuông 3×3 ô, với hai đường chéo giao nhau tạo thành dấu X.
Kích thước tiêu chuẩn của bàn cờ tướng (theo giải đấu) thường là:
- Chiều dài: 57 cm
- Chiều rộng: 52 cm
- Khoảng cách giữa các đường kẻ ngang, dọc: ~5,7 cm
Việc tuân thủ kích thước và bố cục chuẩn giúp người chơi luyện tập quen với cảm giác bàn thi đấu, từ đó dễ thích nghi hơn khi tham gia giải.
Dụng cụ cần chuẩn bị
Để thực hiện hướng dẫn vẽ bàn cờ tướng một cách chuẩn xác, bạn cần chuẩn bị:
- Giấy: Nên chọn giấy A3 hoặc A2 nếu muốn bàn cờ lớn, hoặc giấy A4 để dễ cất giữ.
- Thước kẻ: Loại thước dài tối thiểu 30 cm để dễ kẻ các đường thẳng dài.
- Bút chì: Dùng để phác thảo ban đầu, có thể tẩy nếu sai.
- Bút mực hoặc bút dạ: Dùng để tô đậm các đường kẻ sau khi hoàn thiện phác thảo.
- Thước vuông hoặc eke: Giúp đảm bảo các góc vuông chuẩn xác.
- Compa: Nếu muốn vẽ các đường cong hoặc chi tiết trang trí.
- Màu sắc: Bút màu hoặc sơn acrylic để tô viền, kẻ sông hoặc đánh dấu bên đỏ và bên đen.
Việc chuẩn bị đầy đủ dụng cụ không chỉ giúp quá trình vẽ nhanh và chính xác hơn mà còn giúp bàn cờ sau khi hoàn thành có tính thẩm mỹ cao, dễ sử dụng lâu dài.
Các bước vẽ bàn cờ tướng chuẩn
Bước 1: Xác định kích thước tổng thể
- Vẽ một hình chữ nhật theo kích thước mong muốn (nếu theo chuẩn thi đấu: dài 57 cm, rộng 52 cm).
- Chừa viền khoảng 1 – 2 cm quanh bàn để tạo khung ngoài.
Bước 2: Chia ô và kẻ đường ngang, dọc
- Chia chiều dài thành 9 khoảng đều nhau để kẻ 9 đường dọc.
- Chia chiều rộng thành 10 khoảng đều nhau để kẻ 10 đường ngang.
- Các đường kẻ phải song song, khoảng cách đều để bàn cờ cân đối.
Bước 3: Vẽ sông
- Xác định khoảng giữa bàn cờ, giữa hàng ngang số 5 và số 6.
- Chừa một khoảng trống ngang, có thể ghi chữ “Sông” hoặc “Xuyên Hà” nếu muốn.
Bước 4: Vẽ cung tướng và các dấu chéo
- Ở mỗi bên bàn cờ, cung tướng nằm giữa, rộng 3 ô ngang và cao 3 ô dọc.
- Vẽ hai đường chéo tạo thành dấu X trong mỗi cung tướng.
Bước 5: Hoàn thiện và tô nét
- Sau khi phác thảo bằng bút chì, dùng bút mực hoặc bút dạ tô lại các đường chính.
- Tô viền hoặc ghi ký hiệu để phân biệt bên đỏ và bên đen.
Những lưu ý khi vẽ bàn cờ tướng
- Đảm bảo tỷ lệ chính xác: Nếu chia sai khoảng cách giữa các đường kẻ, bàn cờ sẽ bị lệch, gây khó khăn khi đặt quân.
- Nét vẽ rõ ràng: Đường kẻ phải đều, không bị đứt hoặc mờ, giúp người chơi dễ quan sát.
- Sông phải nằm chính giữa: Nếu vẽ lệch, bố cục bàn cờ sẽ mất cân đối và gây rối mắt.
- Cung tướng chuẩn vị trí: Cung tướng luôn ở chính giữa phía sau, không lệch sang trái hay phải.
- Chừa viền hợp lý: Để tạo khung bàn đẹp, nên chừa khoảng trống xung quanh, tránh vẽ sát mép giấy.
Cách bảo quản bàn cờ tướng sau khi vẽ
- Ép plastic hoặc bọc nilon: Nếu vẽ bàn cờ trên giấy, bạn có thể ép plastic hoặc bọc nilon để chống nước, chống nhòe mực và tăng độ bền.
- Dán lên bìa cứng hoặc gỗ: Giúp bàn cờ phẳng và cứng cáp, có thể sử dụng lâu dài.
- Bảo quản nơi khô ráo: Tránh để bàn cờ ở nơi ẩm ướt, ánh nắng gắt hoặc gần nguồn nhiệt, vì dễ làm cong vênh hoặc phai màu.
- Lau chùi định kỳ: Nếu bàn cờ bằng gỗ hoặc nhựa, nên lau sạch bằng khăn mềm để giữ bề mặt sáng và đẹp.
Sai lầm thường gặp khi vẽ bàn cờ tướng
- Chia ô không đều: Đây là lỗi phổ biến nhất, khiến bàn cờ bị lệch và gây khó chịu khi chơi.
- Vẽ sai vị trí cung tướng: Nhiều người đặt cung tướng không đúng vị trí trung tâm hàng cuối, dẫn đến sai luật.
- Sông bị lệch: Nếu không xác định chính giữa, khoảng sông có thể lệch lên hoặc xuống, mất cân đối.
- Nét kẻ không thẳng: Khi kẻ bằng tay mà không dùng thước, các đường dễ bị xiên, làm bàn cờ thiếu chuyên nghiệp.
- Không phân biệt rõ hai bên: Nếu không đánh dấu hoặc tô màu nhẹ cho mỗi bên, người chơi có thể bị nhầm lẫn khi thi đấu.
Xem thêm: Cách xếp cờ tướng
Kết luận
Việc vẽ bàn cờ tướng không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu trúc của bàn mà còn mang lại cảm giác hứng thú khi tự tay tạo ra sản phẩm phục vụ cho những ván cờ của mình. Chỉ cần chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, tuân thủ đúng kích thước và bố cục, bạn hoàn toàn có thể sở hữu một bàn cờ đẹp, chuẩn và bền.
Dù là để luyện tập cá nhân, chơi cùng bạn bè hay dùng trong các buổi dạy học, một bàn cờ tướng do chính tay bạn vẽ sẽ luôn mang lại ý nghĩa đặc biệt và trải nghiệm chơi thú vị hơn.
Nếu bạn yêu thích cờ tướng và muốn khám phá thêm các hướng dẫn, chiến thuật hay bài học từ cơ bản đến nâng cao, hãy truy cập ngay Chuyên mục Cờ Tướng – Thể thao trí tuệ để đọc thêm nhiều bài viết bổ ích. Đừng quên chia sẻ bài viết này để nhiều người cùng biết cách vẽ bàn cờ tướng chuẩn nhé!